Η προστατίτιδα είναι μια φλεγμονή του αδένα του προστάτη, ένα από τα πιο κοινά προβλήματα που επηρεάζει το 40% των μεσήλικων και ηλικιωμένων ανδρών. Χωρίς να θέτει σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή, αυτή η ασθένεια οδηγεί σε σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, επηρεάζει την απόδοση και τους οικείους χώρους, περιορίζει την ελευθερία και οδηγεί σε καθημερινές δυσκολίες και ψυχολογικές διαταραχές.
Η προστατίτιδα εμφανίζεται σε οξεία ή χρόνια μορφή και μπορεί να είναι λοιμώδους ή μη λοιμώδους προέλευσης.
Αιτίες Προστατίτιδας
Οι αιτίες της προστατίτιδας είναι ποικίλες: η οξεία μορφή συνοδεύεται από βακτηριακή λοίμωξη, η οποία ανεβαίνει στον προστάτη σε ουρολογικά και σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα μολυσματικής φύσης. Η χρόνια προστατίτιδα δεν συνοδεύεται από λοιμώξεις στο 90% των περιπτώσεων. Η στασιμότητα της έκκρισης του προστάτη εμφανίζεται τόσο ως αποτέλεσμα λοιμώδους φλεγμονής των τοιχωμάτων των αγωγών όσο και ως αποτέλεσμα συστηματικών ασθενειών.
Αιτίες οξείας προστατίτιδας
Η οξεία βακτηριακή προστατίτιδα προκαλείται από εντεροβακτήρια, gram-αρνητικούς και θετικούς κατά Gram κόκκους, χλαμύδια, μυκόπλασμα και ιούς. Οι παράγοντες κινδύνου για μόλυνση του προστάτη περιλαμβάνουν τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και τις επεμβατικές ουρολογικές επεμβάσεις (καθετηριασμός, ενστάλαξη και εκτροπή ουρήθρας, ουροκυστεοσκόπηση).
Κατά κανόνα, προκλητές για την ανάπτυξη μολυσματικής φλεγμονής είναι η υποθερμία, η επίμονη δυσκοιλιότητα ή διάρροια, η καθιστική εργασία, η υπερβολική σεξουαλική δραστηριότητα ή η σεξουαλική αποχή, οι χρόνιες σεξουαλικά μεταδιδόμενες και ουρολογικές ασθένειες, η καταστολή του ανοσοποιητικού, η έλλειψη ύπνου, η υπερβολική προπόνηση, το χρόνιο στρες. Με την επιδείνωση της παροχής αίματος στα όργανα της πυέλου, αυτοί οι ίδιοι οι παράγοντες συμβάλλουν στην άσηπτη φλεγμονή και επίσης διευκολύνουν την εισαγωγή του παθογόνου στον ιστό του προστάτη.
Οι οξείες βακτηριακές φλεγμονές μπορούν να υποχωρήσουν χωρίς συνέπειες, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις εμφανίζονται οι ακόλουθες επιπλοκές:
- οξεία κατακράτηση ούρων?
- χρόνια προστατίτιδα (σύνδρομο χρόνιου πυελικού φλεγμονώδους πόνου).
- επιδιδυμίτιδα;
- απόστημα προστάτη?
- ίνωση του προστατικού ιστού?
- Αγονία.
Αιτίες χρόνιας προστατίτιδας
Στο 10% των περιπτώσεων, η χρόνια προστατίτιδα αναπτύσσεται ως επιπλοκή οξείας φλεγμονής του προστάτη, καθώς και ουρηθρίτιδα, χλαμύδια, ιός ανθρώπινων θηλωμάτων και άλλες χρόνιες λοιμώξεις. Περίπου το 90% οφείλεται σε μη βακτηριακή χρόνια προστατίτιδα ή σύνδρομο χρόνιου πυελικού πόνου (CPPS). Αυτή η μορφή της νόσου δεν σχετίζεται με λοιμώξεις, αλλά έχει πολλές αιτίες, κυρίως στάσιμες διεργασίες στη λεκάνη. Στο πλαίσιο της ουρηθρίτιδας, της νευρογενούς στένωσης του αυχένα της ουροδόχου κύστης, της στένωσης της ουρήθρας και της αυτοάνοσης φλεγμονής, εμφανίζεται στασιμότητα των ούρων, η οποία οδηγεί σε φλεγμονή. Η παροχή αίματος στα όργανα της πυέλου επιδεινώνεται, γεγονός που εξηγείται από συστηματικά καρδιαγγειακά νοσήματα (CHD, αρτηριοσκλήρωση). Το κοινό φλεβικό σύστημα της λεκάνης καθορίζει τη συσχέτιση της χρόνιας προστατίτιδας με τις ραγάδες του πρωκτού, τις αιμορροΐδες, την πρωκτίτιδα και τα συρίγγια.
Ο χρόνιος πυελικός πόνος στους άνδρες σχετίζεται με:
- χαμηλή σωματική δραστηριότητα?
- χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα?
- αλλαγές στο μικροβιακό περιβάλλον του σώματος.
- γενετική και φαινοτυπική προδιάθεση.
Συμπτώματα προστατίτιδας
- Πυρετός (38-39 βαθμών Κελσίου στην οξεία προστατίτιδα και ήπιος πυρετός στη χρόνια προστατίτιδα).
- Δυσλειτουργία ούρων: συχνή επιθυμία για ούρηση που δεν είναι πάντα αποτελεσματική, δυσκολία ή αυξημένη συχνοουρία, ειδικά τη νύχτα. Η ροή των ούρων εξαντλείται και μια υπολειπόμενη ποσότητα παραμένει πάντα στην ουροδόχο κύστη.
- Βλάβη του προστάτη: λευκοκύτταρα και αίμα στο σπέρμα, πόνος κατά την ουρολογική εξέταση.
- Ινομυαλγία.
- Η προστατόρροια είναι μια μικρή έκκριση από την ουρήθρα.
- Πόνος στη λεκάνη, το περίνεο, τους όρχεις, πάνω από το ηβικό οστό, το πέος, το ιερό οστό, την ουροδόχο κύστη, το όσχεο.
- Επώδυνη ούρηση και εκσπερμάτιση.
- Σπασμωδικοί μυϊκοί σπασμοί.
- Πέτρες στον προστάτη.
- Χρόνια κόπωση, αίσθημα απελπισίας, καταστροφή, ψυχολογικό στρες στο πλαίσιο του συνδρόμου χρόνιου πόνου.
- Μειωμένη απόδοση (ασθένεια), μειωμένη διάθεση, ευερεθιστότητα).
- Σεξουαλική δυσλειτουργία – στυτική δυσλειτουργία, πρόωρη εκσπερμάτιση, έλλειψη οργασμού.
- Μπορεί να εμφανιστεί σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και πρωκτίτιδα.
Στη χρόνια πορεία της νόσου, τα σημάδια της προστατίτιδας είναι θολά (λιγότερο έντονα), αλλά συνοδεύονται από γενικά, νευρολογικά και ψυχολογικά συμπτώματα.
Διάγνωση προστατίτιδας
Το κλειδί για την επιτυχή και έγκαιρη θεραπεία της προστατίτιδας είναι η ακριβής και ολοκληρωμένη διάγνωση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το χαμηλό ποσοστό της λοιμώδους προστατίτιδας εξηγείται από το γεγονός ότι το παθογόνο δεν έχει ανιχνευθεί. Οι χρόνιες σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις μπορεί να είναι ασυμπτωματικές, ενώ τα παθογόνα τους μπορούν να διεισδύσουν στον ιστό του προστάτη και να προκαλέσουν φλεγμονή. Ως εκ τούτου, οι μέθοδοι εργαστηριακής έρευνας παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαγνωστική διαδικασία.
Για τον προσδιορισμό της ευαισθησίας των βακτηρίων στα αντιβιοτικά, ενοφθαλμίζονται βιολογικά υγρά: ούρα, σπέρμα, προστατική έκκριση. Αυτή η μέθοδος σας επιτρέπει να επιλέξετε ένα φάρμακο που είναι πιο αποτελεσματικό για ένα συγκεκριμένο στέλεχος παθογόνου και μπορεί να διεισδύσει απευθείας στο σημείο της φλεγμονής.
Η «κλασική» μέθοδος εργαστηριακής διάγνωσης της προστατίτιδας θεωρείται πολιτισμική (καλλιέργεια ούρων, εκσπερμάτιση, περιεχόμενο ουρογεννητικών επιχρισμάτων). Η μέθοδος είναι πολύ ακριβής, αλλά απαιτεί χρόνο. Για την ανίχνευση βακτηρίων, ένα επίχρισμα χρωματίζεται με χρώση Gram, αν και οι ιοί, το μυκόπλασμα και το ουρεόπλασμα είναι απίθανο να ανιχνευθούν με αυτόν τον τρόπο. Για να αυξηθεί η ακρίβεια της έρευνας, χρησιμοποιούνται φασματομετρία μάζας και PCR (αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης). Φασματομετρία μάζας είναι η ανάλυση ιόντων της δομής μιας ουσίας και ο προσδιορισμός καθενός από τα συστατικά της. Η αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης σάς επιτρέπει να ανιχνεύσετε θραύσματα DNA ή RNA του αιτιολογικού παράγοντα μιας μολυσματικής νόσου, συμπεριλαμβανομένων των ιών και του πλάσματος.
Επί του παρόντος, για μια ειδική εξέταση ουρολογικών ασθενών, χρησιμοποιείται μια ειδική ολοκληρωμένη μελέτη PCR της μικροχλωρίδας του ουρογεννητικού συστήματος. Το αποτέλεσμα της μελέτης είναι διαθέσιμο εντός μιας ημέρας και αντικατοπτρίζει την πλήρη εικόνα της μικροβιακής αναλογίας στο σώμα του εξεταζόμενου.
Οι εξετάσεις για προστατίτιδα περιλαμβάνουν συλλογή ούρων και εκσπερμάτισης και ουρολογικά επιχρίσματα.
Η Ευρωπαϊκή Ουρολογική Εταιρεία συνιστά τις ακόλουθες εργαστηριακές εξετάσεις:
- γενική ανάλυση ούρων?
- Βακτηριακή καλλιέργεια ούρων, σπέρματος και εκσπερμάτισης.
- PCR διάγνωση.
Μια γενική εξέταση ούρων σάς επιτρέπει να ανιχνεύσετε σημάδια φλεγμονής (αριθμός μονάδων μικροοργανισμών που σχηματίζουν αποικίες, αριθμός λευκοκυττάρων, ερυθρά αιμοσφαίρια, διαύγεια ούρων) και την παρουσία ασβεστώσεων (πέτρες προστάτη). Η γενική ανάλυση αρκετών ουρολογικών δειγμάτων (γυάλινων ή μερίδων) αποτελεί μέρος της μεθοδολογίας.
Τα δείγματα γυαλιού ή μερίδων αποτελούνται από τη διαδοχική συλλογή ούρων ή άλλων βιολογικών υγρών σε διαφορετικά δοχεία. Με αυτόν τον τρόπο προσδιορίζεται ο εντοπισμός της μολυσματικής διαδικασίας. Η προστατίτιδα ενδείκνυται με την ανίχνευση μολυσματικών παραγόντων, αιμοσφαιρίων (λευκοκύτταρα και ερυθροκύτταρα) στα τελικά ούρα κατά τη διάρκεια ενός δείγματος τριών ποτηριών ή μετά από ουρολογικό μασάζ στον προστάτη
Δοκιμή δύο ποτηριών – εμβολιασμός του μεσαίου τμήματος της ροής των ούρων πριν και μετά το ουρολογικό μασάζ προστάτη.
Δείγμα τριών γυαλιών - το αρχικό, το μεσαίο και το τελικό τμήμα ούρων συλλέγονται με την ίδια ούρηση.
Τεστ τεσσάρων υαλοπινάκων – καλλιέργεια και γενική ανάλυση της αρχής και του μεσαίου τμήματος της ροής των ούρων, έκκριση προστάτη μετά από ουρολογικό μασάζ προστάτη και μερίδα ούρων μετά από αυτή τη διαδικασία.
Πραγματοποιούν επίσης καλλιέργεια καλλιέργειας ή διάγνωση PCR υλικού εκσπερμάτισης και ουρογεννητικού επιχρίσματος.
Απαιτούνται επίσης εξετάσεις αίματος για τη διάγνωση της προστατίτιδας. Μια γενική εξέταση αίματος τριχοειδών σάς επιτρέπει να επιβεβαιώσετε ή να αντικρούσετε την παρουσία φλεγμονής, καθώς και να αποκλείσετε άλλες διαγνώσεις που προκαλούν τα ίδια συμπτώματα.
Η διάγνωση του μη φλεγμονώδους συνδρόμου χρόνιου πυελικού πόνου είναι πιο δύσκολη, καθώς βασίζεται στην κλινική εικόνα και σε έμμεσους εργαστηριακούς δείκτες (συμπεριλαμβανομένης της γενικής ανάλυσης ούρων και αίματος). Η ένταση του συνδρόμου πόνου προσδιορίζεται χρησιμοποιώντας μια οπτική αναλογική κλίμακα πόνου και η σοβαρότητα των ψυχολογικών αλλαγών προσδιορίζεται χρησιμοποιώντας κλίμακες για την αξιολόγηση του άγχους και της κατάθλιψης. Ταυτόχρονα, υπάρχει ανάγκη έρευνας για την αναζήτηση μολυσματικού παράγοντα, καθώς το φάσμα των παθογόνων μπορεί να είναι πολύ ευρύ. Οι ενόργανες εξετάσεις περιλαμβάνουν ουροφθορομέτρηση με προσδιορισμό του υπολειπόμενου όγκου ούρων και διορθικό υπερηχογράφημα (TRUS) του προστάτη.
Η ασυμπτωματική προστατίτιδα προσδιορίζεται με ιστολογική εξέταση βιοψίας προστάτη, η οποία συνταγογραφείται εάν υπάρχει υποψία καρκίνου. Αρχικά, πραγματοποιείται εξέταση αίματος για ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA). Το PSA στον ορό του αίματος εμφανίζεται με υπερτροφία και φλεγμονή του προστάτη και τα φυσιολογικά κριτήρια αλλάζουν με την ηλικία. Αυτή η εξέταση βοηθά επίσης στον αποκλεισμό της υποψίας για κακοήθη όγκο του προστάτη.
Θεραπεία και πρόληψη της προστατίτιδας
Η θεραπεία της οξείας προστατίτιδας πραγματοποιείται με αντιβιοτικά (φθοροκινολίνες και κεφαλοσπορίνες, μακρολίδες), άλφα-αναστολείς, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και νευροτροποποιητές. Μόνο λίγα αντιβιοτικά μπορούν να διεισδύσουν στον προστάτη. Τα παθογόνα είναι άνοσα σε ορισμένα φάρμακα, επομένως απαιτείται βακτηριακή καλλιέργεια.
Η συντηρητική ουρολογική θεραπεία μπορεί επίσης να περιλαμβάνει βελονισμό, βοτανοθεραπεία, θεραπεία με κρουστικά κύματα εξ αποστάσεως, θερμική φυσιοθεραπεία (μετά από οξεία φλεγμονή) και μασάζ.
Η πρόληψη της προστατίτιδας περιλαμβάνει τόσο ιατρικές παρεμβάσεις όσο και τη διαμόρφωση υγιεινών συνηθειών:
- χρήση αντισυλληπτικών φραγμού.
- τακτική σεξουαλική δραστηριότητα υπό συνθήκες ελαχιστοποιημένου κινδύνου μόλυνσης.
- σωματική δραστηριότητα?
- Εξάλειψη των καταστάσεων ανεπάρκειας - υπο- και αβιταμίνωση, ανεπάρκεια μετάλλων.
- Συμμόρφωση με άσηπτες συνθήκες και προσεκτική τεχνική για τη διενέργεια επεμβατικών ουρολογικών επεμβάσεων.
- τακτικές προληπτικές εξετάσεις με τη χρήση εργαστηριακών εξετάσεων.